سال نخست جنگ ایران و عراق سال بسیار تلخی برای ایرانیان بود. هنوز یک سال هم از پیروزی انقلاب اسلامی نگذشته بود و آتش آشوب  جدایی‌طلبان و بحران‌های مختلف خارجی و داخلی در گوشه‌وکنار ایران زبانه می‌کشید. در این شرایط صدام با همۀ توان نظامی عراق به ایران حمله کرد اما عملیات‌های ایران همه شکست می‌خوردند. محسن رضایی در همین شرایط بود که پایه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بنا گذاشت. سپاه پاسداران با عملیات‌های محدود کار خود را آغاز کرد و با گذشت یک سال کار به جایی رسید که توانست صدام را تا مرز بین‌المللی عقب بزند.سال نخست جنگ ایران و عراق سال بسیار تلخی برای ایرانیان بود. هنوز یک سال هم از پیروزی انقلاب اسلامی نگذشته بود و آتش آشوب  جدایی‌طلبان و بحران‌های مختلف خارجی و داخلی در گوشه‌وکنار ایران زبانه می‌کشید. در این شرایط صدام با همۀ توان نظامی عراق به ایران حمله کرد اما عملیات‌های ایران همه شکست می‌خوردند. محسن رضایی در همین شرایط بود که پایه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بنا گذاشت. سپاه پاسداران با عملیات‌های محدود کار خود را آغاز کرد و با گذشت یک سال کار به جایی رسید که توانست صدام را تا مرز بین‌المللی عقب بزند.کتاب «جنگ به روایت فرمانده» مکتوب‌شدۀ سخنان سرلشکر محسن رضایی دربارۀ شکل‌گیری سپاه و فعالیت‌هایش از آغاز تا پایان جنگ است. او از با نگاه یک فرمانده کل و در زمانی که جنگ به اتمام رسیده است و نگاه دقیق‌تری می‌توان به وقایع آن داشت، جنگ را به چند دورۀ متفاوت تقسیم می‌کند: دورۀ تهاجم گستردۀ عراق تا متوقف شدن صدام، دورۀ تحول در جنگ و پیروزی‌های ایران، دوران عدم الفتح یا دورانی که هیچ یک از طرفین به پیروزی بزرگی دست نمی‌یافتند، دورۀ پیروزی‌های نهایی ایران، دوره‌ای که عملیات‌های ایران به جای جنوب به غرب انتقال پیدا کرد و در نهایت سال سرنوشت، سالی که جنگ به پایان رسید. محسن رضایی در هر یک از این دوره‌ها به تفصیل اختلاف‌نظر‌های فرماندهان نظامی ایران با هم، مشکلات فرماندهان نظامی با مسئولان سیاسی، نقش آمریکا و دیگر کشورهای خارجی در جنگ، ایده‌های فرماندهان برای اجرای عملیات و کسب پیروزی و مسائلی از این دست را بررسی می‌کند. در پایان هر بخش نیز شنوندگان او پرسش‌هایی اساسی مطرح کرده بودند که این پرسش‌ها و پاسخ‌ها نیز مکتوب شده است. در پایان کتاب دکتر رضایی دو نکتۀ اساسی را که از نظر ایشان سبب پیروزی‌های ایران می‌شدند، شرح داده است. یکی بررسی هویت انقلابی رزمندگان ایران است و دیگری روش «توسعۀ تجربی» ، روشی ابتکاری که سپاه در طول جنگ برای پیشرفت نیروهای خودش ابداع کرده بود.این کتاب به‌صورت موجز اطلاعاتی گسترده و البته دقیق دربارۀ تاریخ جنگ ایران و عراق  و نقش سپاه، یکی از مشهورترین نیروهای نظامی دنیا، می‌دهد و ازاین‌جهت برای پژوهشگران نیز  بسیار سودمند است.